Huizenaanbod

Mari
Mari Maris
Mari Maris

Het onmisbare mannetje (deel 2)

 

Herinnert u zich Jean Faitreaux nog? Het Onmisbare Mannetje dat te hulp schiet als mijn auto vastzit in een greppel, ergens precies dát links schafielende schoepje opdiept waardoor de waterpomp weer loopt en ook nog goede connecties heeft bij een wijnboer.

U kent hem wel, het Mannetje dat altijd klaarstaat met raad en daad. Doet hij allemaal gratis. Maar niet voor niets. Buiten bewonderende dank en spontane bezoekjes op onwaarschijnlijk ongelukkige momenten, vraagt hij soms om een petit service. Dus draaf ik met regelmaat achter een losgeslagen kudde koeien aan en sta ’s zomers duizelig van hoogtevrees boven op een wiebelige hooiwagen balen te laden. En het Mannetje heeft – zonder weet van mijn uitpuilende lades vol losse vodjes en schriften vol halve ideeën – in al zijn wijsheid uitgerekend dat een schrijvende vrouw wel goed zal zijn in administratie. Of in elk geval beter dan hij. Dat láátste bleek te kloppen, hoewel dat niets zegt over mijn vermeende administratief talent. Maar spitten en scheppen kan ik vrij aardig en dát bleek goed van pas te komen.

Zo komt het dat ik nu alles weet van de onwaarschijnlijke hoeveelheid papier die nodig blijkt voor het houden van een koe of 35. En dat al die papieren én hun enveloppen een bedrijfsleven lang in willekeurige volgorde bewaren, zo drie kasten vult, waarnaast je verder kunt tot de papierberg de kasten onzichtbaar maakt. Volgens die norm is mijn administratie inderdaad een toonbeeld van orde en overzicht, maar goed, ik hoef dan ook geen boerderij te runnen, hectares te ploegen, te zaaien en oogsten, bomen te kappen, kachelhout voor de wijde omgeving te zagen of problemen van andermans pad te ruimen – daar heb ík immers een Onmisbaar Mannetje voor. Eens in de zoveel tijd offert Jean een vrije avond, vraagt er ook eentje van mij, en ploeteren we samen door decennia agrarisch archief. Er verdwijnen paperassen in dossiers en heel soms zelfs in de papierbak – als ik hem heb kunnen overtuigen dat er écht geen enkele instantie een dertig jaar oude enveloppe komt opeisen. Het zal zeker tot zijn pensioen duren voor we het echt op orde hebben, maar als er nu een controleur van het een of ander komt en Jean me in lichte paniek belt in welke map de gezochte papieren zitten, dan weet ik dat. Die ene waarop in koeienletters ‘KALFJES 2025’ staat…

Het Onmisbare Mannetje had weer wat, un petit service. Zijn kelder loopt steeds onder, op droge dagen ligt de vloer dan vol losgeweekte wijnetiketten en zou je er een interessante blindproeverij kunnen houden. Erger is dat in tijden van watersnood de kettingzagen en bosmaaiers ronddrijven, als die niet gered worden van een verdrinkingsdood, is straks de hele buurt verstoken van brandhout. Een goed argument dus voor stellingen waarin ze hoog en droog liggen. Geen probleem, stellingen staan zo. Als de vloer eerst even ontruimd is. Vandaar dat ik me mag verheugen op een trapestafette met vierendertig jaar aan lege jerrycans die misschien niet eens lekken, tweeënhalve wasmachine die het nog voor een kwart doen, een tafel met drie poten en een miljoen houtwormen. En wat er verder komt bovendrijven als dat eenmaal weg is. Ik ben reuze benieuwd. Eerst maar eens beginnen.

Ik zou haast denken dat ik een onmisbaar vrouwtje ben geworden.

Mari
Mari Maris
Mari Maris

Kerstpeertjes

 

Handig is het natuurlijk niet, eigenlijk zou ik een keukentrapje moeten pakken, ik weet het, maar zo’n peertje is er zo uitgedraaid. Als ik op het puntje van de stoel sta kan ik er precíes bij. ‘Noël!’ klinkt het achter me en van schrik wankel ik met stoel en al achterover, zijn oude boerenlijf is nog snel genoeg om me tegen te houden. Enigszins beduusd sta ik te verwerken wat er had kúnnen gebeuren, Claude is niet erg onder de indruk. ‘Ben je met de kerstversiering bezig?’ Ik ben zeker de kluts kwijt, het lijkt me beter als ik even met beide voeten op de grond ga staan. ‘Eh, hallo Claude, bedankt nog voor het redden van mijn ruggenwervel, wil je misschien iets drinken?’

‘Non merci, ik ga door, ik kom alleen even vragen of je maretak wil? De komende dagen snoei ik ze uit de appelbomen, dus ik dacht, ik vraag het even voor alles op de mesthoop gaat. En kijk, jij bent al met de kerstversiering bezig! Dus hoeveel zal ik er langsbrengen?’

‘Nou ja, eentje, leuk, graag. Maar hoezo, kerstversiering? Ik draaide gewoon een peertje uit. Althans, dat was het plan.’

‘Dat zeg ik, kerstversiering.’ Omdat verdere toelichting hem overbodig lijkt vraag ik er maar om. Hij snapt niet wat ik niet snap, maar legt toch uit: ‘Bij ons thuis hadden we vier peertjes; een in de slaapkamer waar ik met mijn broers en zusjes sliep, een in de keuken zodat mijn moeder kon zien wat ze kookte, of nou, ongeveer dan, want de sla knarste vaak flink, een peertje in de slaapkamer van mijn ouders en een aan de buitengevel boven de voordeur. Dat brandde alleen als er ’s avonds bezoek kwam, anders was het natuurlijk zonde van het geld. Als er een peertje stuk ging, bewaarde mijn moeder dat voor de kerst. Waarschijnlijk al zolang er peertjes waren, want zo vaak gingen ze niet stuk en we hadden een schoenendoos vol, zeker vijftien ofzo, later zelfs nóg iets meer. Ze knoopte er een touwtje aan en hing ze rondom op in de keuken.’

‘Zonder dat ze licht gaven, gewoon zo?’

‘Ja, het was heel feestelijk, al die bolletjes van glas, als de voordeur openging wiegden ze even in de wind. Soms was ergens wat verf over, daar doopte ze dan een paar peertjes in en zo kregen we allemaal verschillende.’ Ik zie ze schitteren in zijn geestesoog.

‘Haalden jullie ook een kerstboom uit het bos om ze in te hangen?’ ‘Nee hoor, ze heeft wel een keer de peertjes met een dennentak aan de muur gehangen, dat was ook best mooi, maar de kerst erop hingen ze weer los. Dat was toch feestelijker.’

In de winkel is het al volop kerst. Ik verdwaal bijna tussen het chocolade-eiland en een wal van ganzenleversmeersels, achter de schappen vol patépotten zie ik het licht. Ik kies er een 25 watt peertje. Onderweg naar de kassa kom ik langs de kerstversiering. Die is alweer in de aanbieding. Volgend jaar is er weer een nieuwe kerstkleur in de mode.

Als ik later de maretak ophang pak ik toch maar een keukentrap. Op zolder haal ik de doos met kerstballen tevoorschijn – zilverkleurige van mijn oma – en leg het kapotte peertje erbij.

Mari
Mari Maris
Mari Maris

Gerard Geit

 

Iedere morgen om vijf over 8 gaat een gele postfiets door de straat, er achteraan rammelt een houten aanhangertje vol emmers, eentje puilt uit van het onkruid. De buurvrouw steekt haar hand op, Salut Gérard, on se verait pour le café! Hij groet terug en steekt meteen weer zijn hand op naar de tegemoetkomende tractor. Iedereen kent Gérard Chèvre, oftewel Gerard Geit. Al veertig jaar maakt hij dit tochtje, een stukje door het dorp, de linden laan over het bruggetje, dan rechts het pad op, aan het eind staan zijn dames al te mekkeren. 5 geiten en nu 2 geitenlammetjes. Eentje blijft, ze heeft een lief karakter en moeder geeft veel melk, dan doet dochter dat doorgaans ook. Het andere kleintje gaat weg als het groot genoeg is, zij is lastiger, en ik weet niet of u bekend bent met geiten, maar dat wil wat zeggen. Geiten zijn onwaarschijnlijk eigenzinnige types die met het gemak van een ree over een hek springen en met kettingen omgaan of ze Houdini zijn. Geiten hebben zo hun eigen ideeën over hoe ze hun wereld indelen.

Misschien dat Gerard daarom voor ze gevallen is. Hij weet heus van de wereld waarin de meesten van ons leven, hij kijkt weleens TV, ziet dat mensen telefoons hebben, drukke banen achter schermen en auto’s. Hij niet. Hij fietst, heeft zijn vrijheid en zijn geiten. Zijn wereld is groot genoeg. Zelfs voor vakantie.

Aan de rand van zijn land, bij de rivier, kan hij ’s middags een potje koken boven een vuurtje, hoog in de boom hangt een hangmat, als hij zin heeft kan hij er de hele dag blijven. Iets verderop staat zelfs een woonwagen waarin hij langer vakantie kan vieren in eigen koninkrijk. Maar waarom? vraagt hij. Hij moet toch naar huis om kaasjes te maken en de kaasklanten te ontvangen. Zijn winkel bestaat uit een brievenbus, daarop zetten de mensen een bakje, briefje erin met hun naam en het gehoopte aantal kaasjes –niet meer dan 3, dan blijft er niks over voor anderen. Een dag of twee later kunnen ze hun bestelling ophalen. Prachtige verse geitenkaasjes. Alleen, hij kijkt er moeilijk bij, na 20 jaar is de prijs wel iets verhoogd, in plaats van 1 euro kosten ze nu 1,10. Nogal een wonder dat er meer klanten zijn dan kaasjes.

Sinds een paar jaar melkt hij ook een kleine zwarte koe ‘omdat klanten vroegen om koeienkaas’. Als hij met de melkemmers aankomt in het betegelde stalletje dat zijn kaasmakerijtje is, schenkt hij eerst anderhalve liter melk in de fles voor de buurvrouw. Die brengt hij haar elke dag, pour le café du demain matin. En hij denkt dat ze er ook crêpes mee bakt, zúlke grote kommen koffie drinkt niemand. Hij geeft haar de melk gratis. De buurvrouw hooit met oud tractortje een landje van Gérard zodat hij voer voor de winter heeft. Hij heeft geen tractor, waarom zou hij? Hij heeft een buurvrouw, 5 geiten en een koe. Een geolied businessplan dat al jaren prima werkt.

‘Als ik van mijn kaasomzet een tractor zou moeten kopen, kan ik die misschien betalen als ik allang gepensioneerd ben.’ Hij zoekt nog een opvolger trouwens. Iemand die begrijpt dat je de koning te rijk kunt zijn op een gele fiets.

(Geïnteresseerden kunnen mij mailen, via marimaris.nl, dan doe ik de boodschap bij Gérard in de bus…)

Mari Maris
Mari Maris

De rust van het platteland

 

De ochtendzon brengt me op een idee. Een eigen baas die niet aan zon- en feestdagen doet, mag namelijk vrij op zomaar een dinsdag. De krant tot aan de achterkant, de theepot tot de bodem, dan uitgebreid aan de koffie.

Ik neem net mijn eerste slok thee als er hard op de deur wordt gebonsd; de jolige meteropnemer die ook wel een bakkie lust ‘doe ik gewoon zoals jullie vacanciers, lekker rustig aan’ overdondert ons luidkeels met alle nieuwtjes uit de buurt. Getoeter onderbreekt hem; een buurman die de meteropnemer nog gauw even komt halen en zegt: ‘Ik zie dat je toch koffie maakt, ik kan nog wel heel even aanschuiven.’ Uiteindelijk laten de mannen ons beduusd achter.

Als we het ontbijt, als dat nog zo mag heten, eindelijk op hebben en koffie voor onszelf zetten, begint de buurman te kettingzagen. Die kennen we, dat is niet zo gebeurd. Ook goed, wandelen past prima in Plan Rustig Dagje.

Het geluid van de kettingzaag achter ons, vloeit langzaam over in onregelmatig hameren. Het blijkt geproduceerd door de buurman iets verderop. Met zijn zware lijf is hij op het dak geklommen waar hij al een flinke berg leitjes vanaf getikt heeft. Hij gaat er eens even rustig voor zitten, op een vervaarlijk smalle daklat, om met zijn zangerige stem haarfijn uit te leggen hoe hij het gaat aanpakken met dat dak. Dat valt samen te vatten als zéker twee weken hameren. Uiteindelijk moet hij ‘toch echt weer eens verder, we hebben niet allemaal een vrije dag’ en mogen wij onze weg vervolgen. Waarop we, nog geen 200 meter verder, op een ontsnapte koe stuiten. Lekker laten lopen zou je denken, maar de frontale ontmoeting tussen 800 kilo koe en een auto die komt aanscheuren loopt voor beide partijen zelden vrolijk af, dus voeren we een omtrekkende cowboydans uit – waar de koe zich, uiteraard, niets van aantrekt. Een hele hoop gehannes én een bijna-botsing later, hebben we haar de wei in.

Iets verderop schoffelt een buurvrouw waaraan we ontsnappen met een ‘Weertje hè?’ ‘Ja nou, weertje’. Op onze tenen sluipen we voorbij mijn Franse tante Françoise bij wie niét binnenkomen toch zomaar een half uur kost, en ‘even snel zonder koffie’ je op minimaal een uur komt te staan. Voorbij de konijnenhokken durven we uit te ademen en springen we allebei een meter de lucht in van haar ‘Ey! Ma petite poule!’ als ze met een brede lach en gespreide armen haar schuur uitkomt…

Volgestopt met apèro’s en haar gulle lach laat ze ons uit, ik weet dat ik gewoon weg moet lopen, uitgepraat is ze nooit. Pas als je bijna buiten gehoor raakt, stapt ze over op uitbundige afscheidsgroeten. Adé hein, quand tu veux hein, merci ma poule pour ta visite, adé hein, bisous! Ik kakel terug tot ze me echt niet meer kan horen.

Onderweg lopen we wandelende vakantiegangers tegen het lijf die niet uitgepraat raken over de weldadige rust van het platteland.

Eindelijk bij onze huisdeur aangeland treffen we twee behoorlijk vage kennissen die ‘even lekker de tijd hadden en ons eindelijk weer eens wilden zien’. Uren later, het is allang donker, vertrekken ze. ‘Leuk elkaar eventjes te spreken, zó fijn om even de tijd te hebben.’ Uitgeput storten we in bed. Morgen lekker weer aan het werk, zuchten we, wel zo rustig.

Mari Maris
Mari Maris

De geur van geluk

 

De bakker was broodmager. Zijn vrouw ook. Tot ik onder haar shirt op een dag een lichte bolling bespeurde, na verloop van tijd was er sprake van een serieuze zwelling en durfde ik het te vragen – met zulke zaken dient uiterste voorzichtigheid te worden betracht, voor je het weet heb je een vrouw tot op het bot beledigd – en ja, ze was officieel zwanger.

Als het inderdaad helpt een ongeboren vrucht te omringen met zoveel mogelijk geluk en heerlijke geuren, er zachtjes tegen te zingen, dan moest het exemplaar uit de bakkersbuik wel in een roze wolk op aarde landen. Het was dan ook een stralende baby die op een dag achter in de bakkerij lag, haar mandje tussen de kraakverse baguettes en dampende croissants. Het kleintje leek de geur met volle teugen op te snuiven terwijl haar moeder, alweer haast op haar oude gewicht, eclairs vulde met banketbakkersroom. Adem maar diep in kleintje, dat is de geur van geluk.

Zelfs in Frankrijk is vast en zeker een wet die baby’s in een bakkerij verbiedt, maar ik hoopte van harte dat de inspecteur die bezwaar maakt tegen zulk geluk nooit geboren wordt. Geen idee wat er gebeurde, en waarom of waarheen, maar op een dag was het bakkersgezin weg. De buurt bleef broodloos achter.

Een tijd later vestigde zich een dorp verderop gelukkig een jong stel dat een bakkerij begon. Een dappere onderneming in een dunbevolkte streek als de onze, waar de mensen intussen ook nog eens gewend waren aan goedkoop stokbrood van de supermarché. Gelukkig bleken de mensen graag een eindje om te rijden voor zúlke knapperige stokbroden, perfect bladerende croissants en brioches zo licht als de hemel.

De nieuwe bakkersvrouw is stukken van steviger bouw, maar langzaamaan begon ze wel heel erg te zwellen. Toen ze een keer gedachteloos een liefdevolle hand op haar buik legde was het overduidelijk; ze had een broodje in de oven. Het groeide flink, de buik paste nog maar net achter de toonbank, de wangen van de trotse zwangere glommen als het glazuur van een eclair. Lopen werd waggelen, en haar moeder verscheen als invalkracht. Die vertelde amper een week later dat het kindje geboren was.

Nu bevindt zich tussen de warme broodjes op de toonbank een blakende baby. Licht bedwelmd door het zoete parfum van vers brood, soesjes en meringues ligt ze daar gelukzalig te stralen. Met op zondag een roze strik om haar hoofdje.

Ik haal diep adem en snuif de geur van geluk op tot in mijn tenen. Als ik er iets over te zeggen heb, word ik in mijn volgende leven de baby van de bakker.

Mari Maris
Mari Maris

Nieuwigheid

 

Languit lag de oude eik over de bosweg. De boswachter stond erbij te foeteren, “één flinke wind en kràk, de houthakker had het maanden geleden al voorspeld. Had ik maar moeten luisteren, hij wéét zulke dingen.”

Op mijn vraag of hij hem nu kon bellen om de weg vrij te maken, sloeg zijn humeur om als een blad aan een boom; hij begon vreselijk te lachen. De houthakker bleek van het zeldzame menssoort dat leeft zonder mobiele telefoon,

voor bankzaken gaat hij naar de bank – die in de buurt inderdaad een heus kantoor heeft met echte mensen, papier, pennen zelfs: aan zo’n rits metalen balletjes zodat ze niet gepikt worden. Belasting levert hij in bij het lokale belastingkantoor en met zijn sociale kanalen zit hij drie keer per dag aan tafel. Hij heeft een vaste lijn, eigenlijk vooral voor als er iets is met zijn vader. Dat moet dan wel zó erg zijn, dat vaders stem de paar meter tussen hun huizen niet zou kunnen overbruggen, dus eigenlijk kan die telefoon wel weg. Maar hij is er nou zo aan gewend. En soms moet hij aan Staatsbosbeheer doorgeven hoeveel kuub hout er gezaagd is. Dan komt de telefoon goed van pas, de vriendelijke mevrouw aan de andere kant herkent hem direct – vermoedelijk omdat hij de enige in het land is die zijn zaken telefonisch doorgeeft. Maar niet zo lang geleden moest ze hem vertellen dat het zo niet meer kon, het mocht nog wel per fax. Radeloos trof de boswachter hem aan; hoe moest het in hemelsnaam verder nu hij computerdeskundige moest worden om zijn werk uit te oefenen. Een fax, wat is dat überhaupt?! De boswachter beloofde ’s avonds langs te komen met een oplossing. Ongelovig maar wel iétsje opgelucht toog hij aan het werk.

De boswachter meldde zich met een formulier. Onder geroezemoes van de tv – want die heeft ‘ie wél – vulden ze het in. “En nu? Hoe komt het nou bij Staatsbosbeheer?” “Ik ga het voor je faxen, maar kunnen we eerst nog even het weerbericht zien?”

“Ja goed, maar dat is pas over een half uur, kunnen we daarop wachten?”

“Op Net 2 is nu al een weerbericht”, de boswachter zette intussen het toestel op een ander kanaal. De houthakker trok wit weg. “Wat dóe je? Wat gebeurt er?!” Hij bleek de tv aan of uit te doen, dat er ook een ander kanaal op zat, of misschien zelfs twee, had hij nooit geweten. Nadat het weer voorspeld was en de schok verwerkt, stond hij erop mee te gaan naar het boswachtershuis om te zien hoe het verder zou gaan met zijn formulier.

Inmiddels schijnt hij gewend te zijn aan het idee dat het kan, een machine die op een of andere manier de tekst van een papier teleporteert naar een mevrouw op een kantoor (en dat de lettertjes op het origineel dan blijven staan!) maar heel veel gekker moet het niet worden. Straks kunnen ze nog vanuit de lucht zien wat er in het bos gebeurt.

Ter geruststelling, hakken doet de houthakker met een zaag, een oersterke, gemotoriseerde, kettingzaag. Hij is niet gek hè, ze kunnen zoveel tegenwoordig, je moet wel een beetje met je tijd meegaan.

Mari Maris
Mari Maris

Dorpse affaires

 

Twee keer per week rammelde de buurboerin voorbij met een vervaarlijk dampende melkbus op een karretje met een gebogen duwstang en een rekje voor een grote melkbus. Ik hoorde pas later waarom ze de tocht ondernam, helemaal vanaf haar boerderij halverwege de straat, langs de mijne, naar de kruising en daar het doodlopende paadje op tot het huis van madame Huguette, een bijzonder portret en bastaardzuster van een mannetje even verderop. Ooit vroeg ik hem of ze weleens contact hadden, maar naar zulke affaires informeer je niet, hij wilde er dan ook alleen over zeggen dat het onzin was, lasterpraat. Daarvan gaat er een hoop rond, maar de helblauwe ogen en typische neuzen van deze twee mensen maken elk DNA-onderzoek overbodig. Druppels water lijken minder op elkaar, dat kán toeval zijn, maar dan óók nog geheel toevallig uit dezelfde straat…? In een dorp waar ze weten van hoeden en randen en waar die elkaar ontmoeten, is dat wetenschappelijk genoeg.

M’enfin, of het door het stempel kwam dat overspelige ouders blijkbaar op hun onwettige kroost afwrijven, door haar eigenaardig karakter of een heel andere affaire; ze bleef alleen, madame Huguette. Pardon, mademoiselle Huguette. Nooit gekust door een vriendje, terwijl ze best knap was. Nooit aangeraakt door een man, en toch was ze echt niet lelijk, zeiden de mensen er gauw bij.

Ze had een vriendin verderop, een weduwe met één koe –dat is precies genoeg om drie keer per week een melkbus aan de vrachtwagen mee te geven. Toen de vriendin op een dag vertrok naar het bejaardentehuis, en later ‘naar god als die zou bestaan’ was er voor de dementerende mademoiselle niemand meer. Behalve dus de buurboerin, die zich over haar ontfermde. Toen zij wat dieper in mademoiselles leven doordrong bleek haar enige luxe, een geiser, ermee uitgescheden. Het probleem werd opgelost met de melkbus heet water, dat op koude winterdagen onmogelijk warm aangekomen kan zijn. Lauwe douche voor mademoiselle, of een koud bad. Zover heb ik nooit doorgevraagd. Ze was sowieso niet zo praterig. Hoe langer alleen, hoe meer betekenis het woord zonderling krijgt.

Mademoiselle had een paar ganzen, een kalf dat ook in de gang mocht komen en wat kippen. Dat was haar blijkbaar genoeg leven. Los van een enkel bezoekje aan de stad in haar antieke autootje, kwam ze alle jaren dat ik buurvrouw was, haar erf niet af. Tot ik op een dag iets zag bewegen op de kruising, een felle kleur in de lage ochtendzon. Na goed turen bleek het de mademoiselle, die met knaloranje geverfd haar op de grote platte steen schichtig om zich heen zat te kijken. En te zonnen, zo leek het. Ik zwaaide van een afstandje, ze gaf geen sjoege. Ook niet toen ik dichterbij was en vroeg of het haar goed ging. Pas na enig aandringen en complimenten over haar nieuwe haarkleur, maakte ze met zo min mogelijk woorden duidelijk dat ze inderdaad zat te zonnen. Sindsdien flaneerde ze elke zonnige dag naar haar steen, –en had de kruising bij mooi weer oranje licht. Op een gegeven moment was ze er zo aan gewend dat ze er ook in de regen zat, urenlang, tot ze geheel doorweekt afdroop. Doodzielig, of, noodgedwongen douche? Ik weet alleen dat de buurboerin niet meer langs langsrammelde, ze werd met veel kabaal van haar eigen erf gezet wegens affaires waar ik liever niet naar vraag.

Op een dag verscheen ook de mademoiselle niet meer, ik hoop dat ze de vriendin met de ene koe heeft teruggevonden.

Mari Maris
Mari Maris

Feestgebruis

 

Zo’n goddelijke ochtend waar dromen van gemaakt zijn: door het bladerdak van de pergola vallen gefilterde straaltjes zonlicht op mijn boek, de tuin staat in al zijn geurige glorie weelderig te wezen, de vogels zingen er een chanson. Wonen als God in Frankrijk, heel soms lukt het me, en vergeet ik dat ook hier de was en boodschappen zichzelf niet doen.

Helaas, geen gemijmer, ik moet naar een feest. Nooit echt een hobby van me geweest (dat het als cateraar jaren mijn werk was, heeft mijn feestlust niet per se vergroot) en om mijn feestlust nog wat te drukken, duren Franse feesten ook nog eens vreselijk lang. Met een beetje geluk wordt het dessert geserveerd rond middernacht. Met goed fatsoen kun je voor die tijd niet weg, dus lig je na zo’n avondvullend diner zomaar rond drieën in je bed. Kortom, ik zie er nogal tegenop. Gelukkig vieren we dit doopfeest ’s middags. We worden om half een verwacht.

Op de binnenplaats van de boerderij staat de hele familie glimmend gepoetst in hun zondagse goed. De moeder en tantes van het gedoopte feestvarken lopen rond met schalen worst, miniworstenbroodjes, hamrolletjes, cake met stukjes spek (echt, dat is een ding) en meer vormen van varken waar mijn vega-neusje discreet omheen danst. Ik eet stukjes fruit uit de punch. De barbecue brandt al, ik heb goede hoop dat we binnenkort aan tafel kunnen en eind van de middag naar huis. Maar eerst champagne, en nog meer champagne. Ik vis met een bubbelend hoofd nog wat voedend fruit uit leeggedronken punchglazen. Op alleen Nibb-its kan ik moeilijk standhouden.

Net als dat staan, na nog wat champagne, echt penibel begint te worden, mogen we, wat wankelend, aan tafel. Er is flink uitgepakt: quiche met ham, charcuterie, salades met spekjes en voor iedereen een borrelglaasje doperwtensoep. Hoera, dat kan ik eten! Bij de schalen saucijzen, koteletten, speklapjes en wat er verder van een varken valt te bakken, komt ook groene sla. Hoera, nog wat te grazen! Wel zo feestelijk bij de champagne die vrolijk wordt doorgeschonken. Leve het kaasplateau! Een paar puntjes kaas houden me op mijn stoel, in plaats van onder de tafel. Die tafel wordt bij het dessert volgezet met fruitiger champagne; ik kies er een aardbeientarteletje bij. Als de tafel is leeggeruimd wordt mijn hoofd weer wat lichter. Er lijkt zicht op vertrek. Dan verschijnen er koffie en vooral digestieven, afslaan komt me op meer champagne te staan.

Als de opa van het inmiddels rijkelijk gedoopte jongetje van de grond is geraapt en afgevoerd naar bed zie ik kans op te staan. Geschokt grijpt de moeder me bij mijn schouder (voorzichtig, denk ik, zo kiep ik om!). “Het is pas acht uur! Gaan jullie weg?! Dat kán niet, we moeten nog eten!”

“… Dat is toch net klaar?”

“Dat was de middag, nu jeu de boules en daarna eten we samen de restjes op!”

Na keiharde onderhandelingen mogen we even naar huis om op te frissen (en stiekem een levensreddende boterham te eten) en dan móeten we terugkomen om het resterende varken te verorberen. We plakken voor en achter op de auto een papier ‘Beschonken bestuurder’ en rijden stapvoets de vier kilometer naar huis. Die

zou ik in deze toestand normaal gesproken natuurlijk te voet afleggen, maar daar ben ik nu echt te dronken voor. Bovendien moet ik zo weer naar een feest.

Mari Maris
Mari Maris

Verleden voor het oprapen

 

Zondags struinen we door het verleden. Zo leerden we als schatzoekers in de loop der tijd de buurt en passant van alle kanten kennen. Als bijvoorbeeld de penningmeester van de voetbalvereniging een akkefietje heeft met de juffrouw van de feestcommissie, wordt het lastig samen een brocante organiseren, en zo krijgt een dorp er dan twee. En daar komen we natuurlijk voor. Als het zonnig is tenminste, niets zo treurig als een verregend dorpsfeest, brocantekraampjes waar de verborgen schat na optillen van het afdekzeil een kapotte kurkentrekker blijkt.

Vroeger liet ik me verleiden door charmante antieke stoeltjes waarop je na een kleine reparatie weer jaren goed zou zitten, of een ladekastje dat met een eenvoudig nieuw pootje weer stevig zou staan. Zo groeide de schuur langzaam dicht met kleine klusjes die samen een Enorm Project werden. Op een dag gaf ik het geheel mee aan een bevriende brocanteur en kon weer ademen. Geen opknappertjes meer, hoe verleidelijk ook. Héél moet de schat zijn, en een geldig antwoord hebben op de vraag ‘Wat ga je ermee doen?’ In uitzonderlijk mooie gevallen telt ‘geluk uitstralen met mijn schoonheid’ als geldige functie, maar dan moet je als ding wel van heel goeden huize komen.

Ondanks de steeds strengere criteria lukte het toch alle kasten volledig te vullen, er kasten bij te kopen en ook die weer te vullen. Ik kan nou eenmaal voor heel veel dingen een functie verzinnen. Voor het restaurant kon er altijd een extra stapel antieke bakvormpjes bij, geëmailleerde pannen, kaasmesjes, boterschaaltjes, kaarsenstandaards en een authentieke frietensnijder. En als kookboekenmaker heb je niet gauw te veel mooie borden of schalen. Maar nu er drie buffetkasten propvol servies zitten – geen dichterlijke vrijheid, maar de gênante waarheid – geloof ik toch echt dat er niets meer bij mag.

Toch gaan we elke zonnige zondag. Brocante is ook een reden om van het erf te komen. Het ritje door het altijd verrassende landschap voelt als vakantie, ook al rijden we nooit verder dan 25 minuten vanwege het niet te vermijden risico dat je bij een Blokker Op Een Kleedje terechtkomt, of in een dorp waar blijkbaar iedereen uit de jonge kinderen groeide en kleurige kleertjes en plastic speelgoed je toeschreeuwen. Hartstikke handig voor jonge (groot)ouders maar wij hebben er niets te vinden.

Ik hou het meest van de kraampjes die het verhaal vertellen van een heel leven, een oude vrouw die haar verzameling porseleinen hondjes wegdoet voor ze naar het bejaardentehuis moet. De zolder van mensen die zorgvuldig álles hebben bewaard, van het melkpannetje en het eerste elektrische scheerapparaat (in originele doos) tot het hobbelpaard, alles staat nu zomaar op straat, knipperend tegen het zonlicht. Een uitzet compleet met lakens met geborduurd monogram, degelijke pannen die een heel huwelijk meegingen, een wiegje, een mottige hoed met decennia zolderstof, een doos vol servies, alle jaargangen van de almanak La Poste, tot vorig jaar, een fotolijstje met volledig vergeeld bruidspaar, hun staande

kalender. Als mijn vingers de rondgesleten knopjes naar de juiste datum draaien raken ze tastbaar aan het verleden. Heel even deel ik in een vervlogen leven.

Als ons huis later leeggehaald wordt, komen er weer voor jaren verhalen vrij. In de tussentijd sprokkel ik er nog wat bij.

Mari Maris
Mari Maris

Pierre

 

Het was bepaalde geen liefde op het eerste gezicht, eerlijk gezegd schrok ik de eerste keer dat ik hem zag. Een gebocheld mannetje, verfrommeld gezicht waarin een verdwaald oog doelloos in de rondte draait. Rechtop, áls hij dat al zou kunnen, amper een meter zestig hoog. Overduidelijk volkomen ongevaarlijk. De schrik kwam van mijn innerlijke stadsjuffer, ‘zulke’ mensen zie je in de stad alleen bij een sociale werkplaats. Hoewel, wat zou Pierre daar doen? Als hij iets maakt, is het vooral iets stuk. Het lijkt of zijn handen net ergens anders terechtkomen dan hij onderweg had gedacht. Voor hij het weet, wordt de wasmachine een fontein, of heeft hij het slot in zijn hand waarvan hij de sleutel wilde omdraaien. Om man en huis te beschermen tegen volledige verruïnering nam neef Jean hem onder zijn hoede als boerderijknecht. Al veertig jaar fietst Pierre er ’s ochtends om zeven uur heen en schreeuwt Jean een klusje in zijn oor – hij is nogal hardhorend. Geheel op elkaar ingespeeld zetten ze samen alles klaar, dan kan Pierre aan het werk. Haast mechanisch, tot zijn taak volbracht is.

Soms raakt hij daarbij van de neus van zijn schoenen tot aan zijn kruin wit gepoederd met het meel dat hij heeft gemalen. “Voor de varkens”, verklaart het verschrikkelijke sneeuwmannetje. “Hout vandaag, mevrouw”, zijn borstelige haar vol houtkrullen, broek onder het zaagsel. “U méént het, meneer!” probeer ik, ironie zal iets voor juffers zijn, niets voor hem in elk geval. ’s Middags eten de twee aan de keukentafel van de boerderij, ’s avonds sluiten ze er af met een glas – of twee.

Vandaag zitten Pierre en Jean aan mijn keukentafel. Ze hebben me net een kar mest gebracht. Na gedane zaken drink je een apéro, dat is nou eenmaal zo. Pierre pakt drinken aan zoals al zijn taken, geconcentreerd tilt hij het glas op en klaart het klusje in twee ferme slokken. Daarna kijkt zijn ene oog verwachtingsvol op, tijd voor conversatie. De praatjes die ik uit alle macht verzin, worden beantwoord met eenlettergrepige reacties. Gelukkig, want als hij ‘aan’ gaat is dat zonder ondertiteling knap lastig te volgen. Zijn spraak is net zo onvast als zijn hand en, als extra handicap voor de toehoorder, in een onwaarschijnlijk plat dialect. Jean lijkt hem altijd te begrijpen, zegt soms zelfs een woord voor. Als Pierre nog een glas achterover heeft geklokt, vindt Jean het mooi geweest en stappen de twee op de tractor. Het kleine mannetje boven het wiel, het grotere achter het stuur. Het is net een echtpaar. Mooi huwelijk.

Mari Maris
Mari Maris

Ruïnes

 

Een doffe dreun, gevolgd door een laatste vermoeide zucht van een oude balk, voor ook die het krakend begaf. Dat was het. Als het geraamte van een overmaatse mammoet lag het eeuwenoude huis gevloerd in het gras. Ik was zeven en wist nog niet dat dingen konden veranderen. M’n fietsje was rood, de tuin van mijn grootmoeder groot, in Frankrijk liep weleens een koe door de tuin en aan de overkant stond een huis, gemaakt van wat de mensen voorhanden hadden, bomen en leem, zo legde oma uit.

De bewoners vertrokken. Er kwam een gat in het leien dak, geen mens keek er naar om. Regen ging geduldig haar gang en drupte op de nokbalk tot hij het opgaf en er van het gebouw niets overbleef dan een hoopje hout, lei en leem. Inmiddels is ook dat geheel verdwenen, teruggezakt in de natuur waar het uitkwam. Een mens kan er zo aan voorbij lopen zonder te zien dat zich hier hele levens hebben afgespeeld.

Zelfs de oude mensen uit de buurt zijn de gezinnen die er ooit woonden bijna vergeten. Ze hebben ze gekend, maar herinneren zich geen gezichten meer. Ik vond dat gek, maar inmiddels blijkt ook mijn geheugen gewist, er verdween een compleet huis dat jaren mijn uitzicht was. Tijdens mijn aanwezigheid spoorloos opgeslokt door het landschap. Ook hier, niets meer van te zien.

Behalve in het voorjaar, als narcissen fluisteren van vroeger. De voorjaarsbodes vertellen over vervlogen tijden, voor wie het horen wil klinkt uit hun gele trompetten het verhaal van het erf waarop ze stonden. Trotse bloemen die een impressie van het verleden geven, heel even blazen ze de huizen weer tot leven. ‘Hun’ huizen en boerderijen verdwenen, de narcissen breidden zich langzaam uit. Ideale bloemen voor wie zich de luxe van tuinieren niet kan veroorloven omdat er water gepompt moet, was getobd, hout gezaagd, kleden geklopt, kachels gepoetst, meubels geboend, groenten geweckt, koeien gemolken, varkens gemest en de duizend dingen die onontkoombaar bij leven horen. Dan is het al heel mooi als het ook nog lukt een handvol bollen poten. Als alles nog grauw en modderig is, belonen ze de planter met vrolijk getoeter dat ieder voorjaar iets luider aanzwelt. Ook als de bewoners het allang niet meer kunnen horen.

Mensen gingen dood of weg, hun huizen bleven achter. In mijn jeugd was 1 op de 3 panden bewoond, het tweede was ruïne en het derde begon daar behoorlijk naar te leunen, maar werd wel gebruikt. (In de op een na armste streek van Frankijk stonden strak pleisterwerk en een knap geschilderd kozijn op de prioriteiten lijst net onder kaartjes voor de opera.) In de loop der jaren werden ruïnes die te redden waren, opgeknapt door enthousiaste Nederlanders en Vlamingen. De rest verviel tot natuur, voor altijd verdwenen. Maar in het voorjaar weerklinkt in de uitbundige fanfare van narcissen heel even het levendige dorp van vroeger.

Mari Maris
Mari Maris

Boerenrechtvaardigheid

 

‘Smerige dieven in het dorp!’ In onhandige, zwabberige letters waarschuwt het gevarenbord niet meer voor een dreigende kruising, maar voor geboefte. Een dag later is er een gemeentelijke vuilniszak over het bord getrokken en daarmee het gevaar uit zicht. Na deze daad van ordeherstel is de communale klusjesman zo te zien bergafwaarts gegaan; heuvelopwaarts blijkt het stopbord ook een nieuwe betekenis te hebben ‘Stop au salop!’ (Stop de klootzak, red.) Keurig rijm, in dezelfde zwalkende zwarte letters op het knalrode bord. Ik onderschrijf de stelling geheel, maar begin zo onderhand wel nieuwsgierig te worden welke specifieke klootzak er gestopt moet worden. Het mysterie moet nog even wachten, het is lunchtijd.

Onderweg naar huis word ik staande gehouden op het dorpsplein – dat klinkt veel levendiger dan de werkelijkheid is; een lege kerk, een plantsoentje, een parkeerplaats waar soms een auto staat en een muziekkiosk. Vanuit haar mottige Renaultje gebaart een buurvrouw van verderop dat ik moet stoppen. Ze draait haar raam open en begint opgewonden te ratelen, ze slaat zelfs, zeer on-Frans, de ça va plichtplegingen over. Of ik het al gehoord heb van de borden? Alleen gezien eigenlijk, en er niet veel van begrepen.

“Er is een kalf gestolen!” Wie haalt zoiets nou in z’n hoofd, vraag ik me af, in een gemeenschap waar iedereen weet wat voor kleur sokken je aan de lijn hebt, kun je onmogelijk ongezien zo’n halsmisdaad begaan. Een kalfje is vervolgens ook niet zomaar weggemoffeld, want het klinkt schattig maar is binnen de kortste keren een kolos van een paar honderd kilo. Met oorbel bovendien, speciaal bedacht om elk rund altijd te kunnen traceren. Maar vooralsnog is het kalf spoorloos. “Zou het niet gewoon onder het prikkeldraad door zijn geglipt, zoals kleine kalfjes zo vaak doen?” hoop ik de lynch-achtige blik in haar ogen te sussen. Maar nee, “onmogelijk”, weet ze zeker. “Dat doet een net geboren kalf niet en de bestolen boer had gisteren duidelijk gezien dat de koe op knappen stond, vanmorgen was ze ‘leeg’ net als de wei.” Nou hebben we dus een dief in ons midden, toch eerst maar eens lunchen lijkt me het beste. Hoewel er een vreemd bijsmaakje aanzit.

De volgende ochtend ga ik voor het laatste nieuws op de koffie bij mijn Franse tante Françoise, die ook wel la Gazette genoemd wordt. De dief is gevonden, dezelfde jonge boer die ook al eens beschuldigd is van het leeghalen van konijnenhokken en de slipjesroof van een waslijn. Een bijzonder geval. Iemand heeft hem ’s morgens vroeg gezien (zié je nou?!), met het nog natte kalf in de hooggeheven schepbak van zijn tractor. De dief woont iets verderop, de bestolen boer is direct verhaal gaan halen. Omdat het pasgeboren kalfje nog geen oorbel droeg had de jonge boer gedacht dat niemand het zou missen… Er is inderdaad iets raars met die jongen. De boer heeft hem flink gestraft, zegt Françoise. Met het toch wat grimmige sfeertje in het dorp vrees ik het ergste. Het vonnis luidt dat de stelende boer het kalfje verzorgt tot het volwassen is en dan goed vetgemest teruggeeft. Een prachtig passende straf, gerechtigheid met boerenverstand.

Mari Maris
Mari Maris

Het Onmisbare Mannetje

 

Mari Maris: chef, groenteboerin en boekenmaker woont in Picardië en vertelt wat er daar zoal op haar pad komt.
In haar eerste column beschrijft ze H.O.M : Het Onmisbare Mannetje. “De laatsten der oude garde huisjesbezitter heten nieuwkomers welkom in ‘hun’ Frankrijk met het verklappen van geheime adresjes, door de jaren heen vergaard en daarom, al is het misschien morrend, met trots verteld. Het mannetje dat geweldige wijn verkoopt voor haast niks, ‘Proef maar, heerlijk toch. Ik zal je wel introduceren.’ want bij een beetje wijnmannetje, hoort een vleugje illegaal gestookte eau de vie, of ander levensbedreigend brouwsel, en loop je niet zomaar binnen. ‘Het beste brood vind je bij dát bakkertje, haf uurtje rijden…..” Lees verder in nummer 5, nú in de winkels!